Με διαδικασίες «fast track» η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ υπερψήφισε το νομοσχέδιο που ουσιαστικά κατοχυρώνει την απελευθέρωση των πλειστηριασμών για την α΄ κατοικία και αλλάζει προς το χειρότερο για τα λαϊκά στρώματα το «νόμο Κατσέλη», που έτσι και αλλιώς δεν κάλυπτε το σύνολο των υπερχρεωμένων λαϊκών νοικοκυριών. «Τα νέα είναι καλά. Συμφωνία σε όλα τα ζητήματα...», δήλωσε ο Γ. Ντάισελμπλουμ.
Και όλα αυτά λίγες μέρες μετά την πανεργατική απεργία, κατά την οποία τα κυβερνητικά στελέχη δήλωναν με περίσσιο θράσος ότι οι κινητοποιήσεις θα αξιοποιηθούν ως ισχυρό «διαπραγματευτικό χαρτί» στις «πιέσεις των δανειστών», παίζοντας ξανά το γνώριμο παιχνίδι της «περήφανης» διαπραγμάτευσης.
Οσο κι αν προσπαθεί η κυβέρνηση να θολώσει τα νερά με κάλπικους ισχυρισμούς ότι δήθεν προστατεύεται το 60% των δανειοληπτών με «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια, δεν μπορεί να κρύψει την πραγματικότητα: Οι νομοθετικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης για τα «κόκκινα» δάνεια έχουν στόχο τη στήριξη και ενίσχυση του μονοπωλιακού κεφαλαίου, ειδικότερα των τραπεζικών ομίλων και της κερδοφορίας τους, εξασφαλίζοντας όλες τις προϋποθέσεις για να προχωρήσει η ανακεφαλαιοποίησή τους και να αναπτύξουν νέο γύρο επενδύσεων στους δυναμικούς για το κεφάλαιο κλάδους της οικονομίας.
Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ υπηρετεί κατά γράμμα αυτούς τους σχεδιασμούς με την πολιτική της, τα μνημόνια, τα προαπαιτούμενα και τις συμφωνίες με το κουαρτέτο. Στο επίκεντρο των παζαριών δεν ήταν φυσικά η προστασία των υπερχρεωμένων λαϊκών νοικοκυριών, αλλά οι απαιτήσεις των τραπεζών.
Εκπρόσωποι τραπεζικών ομίλων είχαν ξεκαθαρίσει ότι δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους η πλήρης απελευθέρωση των πλειστηριασμών. Αυτό αποτυπώθηκε και στο πρόσφατο νομοσχέδιο, αφού προβλέπεται σταδιακά η πλήρης απελευθέρωση των πλειστηριασμών από το 2019. Αλλωστε, οι τραπεζικοί όμιλοι και τα funds ενδιαφέρονται για στεγαστικά δάνεια που αφορούν ακίνητα - φιλέτα, ειδικά αυτά με τουριστικό ενδιαφέρον. Εκτιμούν ακόμα ότι θα έχουν μεγαλύτερο όφελος οι τράπεζες από κάποια ρύθμιση, παρά να τα πουλήσουν «κουρεμένα» σε funds.
Η εξαπάτηση περί προστασίας των φτωχών νοικοκυριών
Η κοροϊδία της κυβερνητικής προπαγάνδας βγάζει μάτι. Θέτει όρους και κριτήρια που ουσιαστικά αφήνουν ακάλυπτο στους πλειστηριασμούς το 75% των υπερχρεωμένων λαϊκών νοικοκυριών. Για τους μισούς από αυτούς θέτει τέτοιους όρους για ρύθμιση που ουσιαστικά τους εξαναγκάζει σε ομηρία των τραπεζών προκειμένου να αποφύγουν τον πλειστηριασμό.
Η ένταξη σε ρύθμιση προϋποθέτει την προσφυγή του οφειλέτη στα δικαστήρια, τα οποία και θα αποφασίζουν για το ύψος της ελάχιστης δόσης. Σε περίπτωση που δεν καταφέρει ο δανειολήπτης να εξυπηρετήσει την παραπάνω ρύθμιση ή το δικαστήριο κρίνει ότι δεν πρέπει να τύχει προστασίας, τότε έρχεται αντιμέτωπος με τον κίνδυνο πλειστηριασμού.
Η υποτιθέμενη προστασία για τους πιο εξαθλιωμένους όχι μόνο είναι προσωρινή (μόνο για 3 χρόνια), αλλά θέτει και τέτοιους όρους που είναι αμφίβολο για το αν θα καταφέρουν πολλοί από αυτούς να ανταποκριθούν. Αντίθετα, προβλέπονται πολλά προνόμια για τους «πιστωτές», ακόμα και κρατικό κονδύλι 100.000.000 ευρώ για την αποπληρωμή δόσεων για να μη ζημιωθούν οι τράπεζες.
Τα κριτήρια που θέτει ο νέος νόμος είναι πιο χαμηλά και πολύ χειρότερα από αυτά που θέσπισαν οι κυβερνήσεις ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, όσον αφορά το εισόδημα και την περιουσία. Η «πρώτη αριστερή» κυβέρνηση όχι μόνο συνεχίζει στον ίδιο αντιλαϊκό δρόμο των ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, αλλά κάνει πράξη ό,τι δεν τόλμησαν να κάνουν οι προηγούμενες κυβερνήσεις υπό το βάρος των λαϊκών αντιδράσεων. Μάλιστα, για ακόμα μια φορά, ούτε καν έφερε για συζήτηση την πρόταση νόμου που κατέθεσε το ΚΚΕ πριν από λίγες μέρες, που προβλέπει πραγματική προστασία των υπερχρεωμένων λαϊκών νοικοκυριών.
Ο Γ. Δραγασάκης έσπευσε να τονίσει στους εκπροσώπους των τραπεζών, σε συνάντηση στις 18/11, ότι η ρύθμιση των δανείων και του καθεστώτος της κύριας κατοικίας αποτελεί προϋπόθεση για την ανακεφαλαιοποίηση. Ζήτησε τη συνεργασία τους ώστε να εφαρμοστεί η νέα νομοθεσία για τις δανειακές οφειλές των νοικοκυριών. Τους υποσχέθηκε ακόμα ότι η διευθέτηση των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων θα συνοδευτεί από μια νέα πολιτική χορηγήσεων, που θα στηρίζει την «παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας».
Πραγματικά, τα «κόκκινα» δάνεια εξελίχθηκαν στα χρόνια της καπιταλιστικής κρίσης σε πολύ μεγάλο βραχνά για τους τραπεζικούς ομίλους. Η αντιμετώπισή τους με την ελάχιστη δυνατή ζημιά για τις τράπεζες είναι βασικός όρος, προκειμένου να παίξουν ρόλο στην επανεκκίνηση της καπιταλιστικής οικονομίας εξασφαλίζοντας τη ρευστότητα που έχουν ανάγκη τα μονοπώλια. Επιδιώκουν ταυτόχρονα να αποσπάσουν όσο το δυνατόν περισσότερα από τα χρωστούμενα και να συγκεντρώσουν τα φιλέτα των επιχειρήσεων και των ακινήτων για νέες κερδοφόρες επενδύσεις, επιταχύνοντας διαδικασίες εξαγορών και συγχωνεύσεων, ιδιαίτερα σε δυναμικούς για το κεφάλαιο κλάδους. Γι' αυτό το λόγο όλες οι κυβερνήσεις και η ΕΕ το είχαν σε προτεραιότητα στην ατζέντα τους.
Τον Οκτώβρη του 2015 τα «κόκκινα» δάνεια ανήλθαν στο ύψος των 110 δισ. ευρώ, 10% αυξημένα από το α' εξάμηνο του έτους και σχεδόν 30% από το τέλος του 2014. Στις αρχές του έτους υπολογιζόταν ότι το 39% των «κόκκινων» δανείων αφορούσε επιχειρηματικά (το 40% των επιχειρηματικών είναι «κόκκινα»), το 25% στεγαστικά, το 13% καταναλωτικά (το 52% των καταναλωτικών είναι «κόκκινα») και κοντά στο 9% ελεύθερων επαγγελματιών. Υπολογίζονται σε 320.000 τα «κόκκινα» στεγαστικά, εκ των οποίων το 53% των δανειοληπτών έχουν ήδη καταφύγει στο «νόμο Κατσέλη».
Τα δημοσιοποιημένα στοιχεία δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις με «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια φτάνουν στους 200.000, ενώ οι επιχειρήσεις με αξία δανείων πάνω από 1.000.000 ευρώ φτάνουν τις 7.600. Επιπλέον, υπολογίζεται ότι πάνω από το 60% των ελεύθερων επαγγελματιών - πολύ μικρών επιχειρήσεων και άνω του 50% των μικρομεσαίων δεν εξυπηρετούν τα δάνειά τους. Στον αγροτικό κλάδο ξεπερνούν το 61%, ενώ σε πολλούς βιομηχανικούς κλάδους ξεπερνούν το 50%, φτάνοντας ακόμα και το 80%.
Τα αποκαλυπτήρια της «αριστεράς» του κεφαλαίου
Η αντιμετώπιση των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων θα διευκολύνει νέο γύρο εκκαθαρίσεων, αναδιαρθρώσεων, συγχωνεύσεων και πωλήσεων εταιρειών, με την ενεργητική συμμετοχή των τραπεζικών ομίλων. Στο επίκεντρο είναι τα δάνεια μεγάλων επιχειρήσεων κυρίως στους κλάδους της Υγείας, των ξενοδοχείων, της ναυτιλίας, της βιομηχανίας και του λιανεμπορίου που προσφέρουν δυνατότητες κερδοφόρων επενδύσεων. Ο ισχύων Κώδικας Δεοντολογίας της ΤτΕ ενισχύει αυτή τη διαδικασία, ενώ και η κυβέρνηση ετοιμάζει νέα νομοθετική πρωτοβουλία που θα ενισχύσει περισσότερο αυτήν την κατεύθυνση.
Η εξέλιξη αυτή είναι αναπόσπαστη από τους στρατηγικούς σχεδιασμούς της αστικής τάξης για την καπιταλιστική ανάπτυξη. Ούτε είναι άσχετη από την ισχυρή παρουσία στο μετοχικό κεφάλαιο διεθνών επενδυτικών funds στους μεγάλους τραπεζικούς ομίλους, αλλά και τη συνεργασία πολλών τραπεζών με ξένα distress funds για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων.
Οι σκέψεις για δημιουργία εταιρειών ειδικού σκοπού, όπου θα μεταβιβαστεί η διαχείριση των «κόκκινων» δάνειων σε κλαδική βάση, υπηρετούν αυτούς τους στόχους. Φυσικά, αυτές οι εξελίξεις θα οξύνουν τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούς. Αλλωστε, ο ΣΥΡΙΖΑ ποτέ δεν απέκλεισε τη διαχείριση «κόκκινων» δανείων από διεθνή distress funds, παρά τις βαρύγδουπες δηλώσεις στελεχών του.
Οι εργατοϋπάλληλοι πρέπει να ανησυχούν. Οι συγχωνεύσεις, οι αλλαγές στη μετοχική σύνθεση και οι αναδιαρθρώσεις επιχειρήσεων σημαίνουν απολύσεις, επίθεση σε εργασιακά δικαιώματα και ένταση της εκμετάλλευσης. Χαμένοι επίσης θα βγουν χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες και μικροί επιχειρηματίες, αφού είναι αδύνατο να αντεπεξέλθουν στους δυσβάσταχτους όρους των τραπεζών και στον ανταγωνισμό, κατευθυνόμενοι στο κλείσιμο.
Το νομοσχέδιο που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ για τα «κόκκινα» δάνεια, τα επόμενα που θα φέρει, αποδεικνύουν την στοχοπροσήλωση της συγκυβέρνησης στους σχεδιασμούς των μονοπωλίων και της ΕΕ. Αποδεικνύει ότι είναι αδίστακτη στην προώθηση της πολιτικής που απαιτεί η αστική τάξη και θα κλιμακώσει χωρίς ενδοιασμούς την επίθεση ενάντια στο λαό. Οσο κι αν παζαρεύει στις διαπραγματεύσεις για τα συμφέροντα τμημάτων του κεφαλαίου, δεν μπορεί να κρύψει ότι με το κουαρτέτο ταυτίζονται απόλυτα στα αντιλαϊκά μέτρα. Είναι απόδειξη ότι δεν θα ωφεληθούν οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα από την ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας που συνεχώς επικαλούνται όλα τα κόμματα της αστικής διαχείρισης. Αντίθετα, τα αντιλαϊκά μέτρα είναι όρος για να επενδύσουν οι μονοπωλιακοί όμιλοι.
Πλέον δεν χωρά καμιά αυταπάτη, καμία ανοχή. Να σημάνει συναγερμός στην εργατική τάξη, σε όλο το λαό. Οργανωμένα μέσα από τα συνδικάτα, τις Λαϊκές Επιτροπές να αποτρέψει τους πλειστηριασμούς, να μην επιτρέψει λαϊκό σπίτι να «βγει στο σφυρί». Είναι όσο ποτέ επίκαιρη η πρόταση νόμου του ΚΚΕ για απαγόρευση πλειστηριασμών πρώτης και δεύτερης λαϊκής κατοικίας, για διαγραφή χρεών από τόκους, δραστική περικοπή δανείων που αναγκάστηκαν να πάρουν οι λαϊκές οικογένειες για τις ανάγκες τους.
Δεν υπάρχει άλλος δρόμος από τη συμπόρευση με το ΚΚΕ, την ισχυροποίησή του. Στο δρόμο του αγώνα, της Λαϊκής Συμμαχίας, ενάντια στα μονοπώλια και την εξουσία τους, στον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, στην ΕΕ και τα αστικά κόμματα.
Του Χρήστου ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ*
*Ο Χρήστος Αγγελόπουλος είναι μέλος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ
